เรื่องเล่าในรั้วโรงเรียน

การเดินทาง

การศึกษา

การศึกษาก็เหมือนกับการเดินทาง  ท่านผู้อ่านหลายท่านอาจจะกำลังตั้งคำถามและคิดแย้งว่าคำทั้งสองคำนี้จะเหมือนกันได้อย่างไร  สิ่งที่เจ้าของบทความคิดว่าทั้งสองคำนี้มีความเหมือนกันไม่ใช่ความหมายที่แปลออกมาจากพจนานุกรม แต่สิ่งที่สองคำนี้เหมือนกันคือเมื่อถึงปลายทางต่างก็ประสบผลสำเร็จตามที่ปรารถนาหรือคาดหวังไว้ ซึ่งกว่าจะถึงเป้าหมายที่ตั้งไว้ก็ต้องใช้เวลาและต้องพบเจอเรื่องต่างๆมากมายจนเกิดเป็นประสบการณ์  ในส่วนของการเดินทางสิ่งที่จะตัดสินได้ว่าการเดินทางครั้งนั้นสามารถบรรลุตามเป้าหมายที่ตั้งไว้ได้หรือไม่ ก็คงดูได้จากการเดินทางไปถึงที่หมายอย่างปลอดภัย แต่สำหรับการศึกษาสิ่งที่จะตัดสินว่าการศึกษาครั้งนั้นบรรลุตามเป้าหมายได้หรือไม่ ก็คงจะเป็นการที่สามารถเรียนจบออกมาแล้วมีงานทำ สามารถพึ่งพาตัวเองได้

ถ้าเปรียบเทียบการศึกษาของนิสิตครูกับการเดินทาง ในชั้นปีแรกก็เหมือนกับเพิ่งได้ออกตัวจากจุดเริ่มต้น ระหว่างทางย่อมพบเจออุปสรรค แต่ละคนก็มีวิธีการแก้ปัญหาที่แตกต่างกัน คนที่รู้ตัวว่าสายงานนี้ไม่ใช่ก็จะทยอยออกจากเส้นทางนี้เพื่อไปหาจุดเริ่มต้นใหม่ในเส้นทางใหม่ เช่น การลาออกและสอบใหม่เพื่อเปลี่ยนคณะหรือเปลี่ยนมหาวิทยาลัย ส่วนคนที่พร้อมจะก้าวเดินในเส้นทางนี้ต่อไปก็จะพยายามหาทางแก้ปัญหาที่เจอเพื่อให้สามารถเดินทางต่อไปได้ คนที่สามารถรับมือกับอุปสรรคที่เจอได้ก็สามารถเดินทางต่อไปได้ อุปสรรคเหล่านั้นเมื่อผ่านมาได้ก็จะสั่งสมจนกลายเป็นประสบการณ์ การสั่งสมความรู้และประสบการณ์ของนิสิตครูในรั้วมหาวิทยาลัยใช้เวลาทั้งสิ้น 4 ปี สิ่งที่จะตัดสินว่าประสบการณ์และความรู้เหล่านั้นสามารถนำไปใช้ได้หรือไม่ก็ตัดสินกันในชั้นปีสุดท้ายของการศึกษา ในชั้นปีที่5นี้นิสิตครูทุกคนจะต้องลงโรงเรียนเพื่อฝึกประสบการณ์วิชาชีพเป็นระยะเวลา1ปี หลากหลายคำบอกเล่าที่เจ้าของบทความเคยได้ยินกันปากต่อปากจากรุ่นพี่สู่รุ่นน้องที่ได้ออกไปฝึกประสบการณ์ว่าทฤษฎีที่ได้ร่ำเรียนมาช่างแตกต่างจากชีวิตจริงเหลือเกิน ดังนั้นในบทความนี้จึงขอนำกรณีตัวอย่างเกี่ยวกับปัญหาที่พบเจอเมื่อไปฝึกประสบการณ์ที่เจ้าของบทความสนใจมาถ่ายทอดผ่านตัวหนังสือเพื่อเป็นวิทยาทานในการนำไปปรับใช้ต่อไป ชื่อที่เจ้าของบทความใช้ในบทความนี้เป็นเพียงชื่อสมมติเท่านั้น

แคร์ เป็นนิสิตฝึกประสบการณ์วิชาชีพครู เธอเลือกฝึกสอนในโรงเรียนมัธยมสังกัดเทศบาลแห่งหนึ่ง เธอได้รับมอบหมายให้สอนในวิชาวิทยาศาสตร์ชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น แคร์รู้สึกว่าตัวเองโชคดีที่ได้ครูพี่เลี้ยงที่ใจดีมาก ซึ่งต่างกับเพื่อนนิสิตอีกคนที่ได้ครูพี่เลี้ยงที่ค่อนข้างเข้มงวด ชีวิตก่อนเปิดเรียนเริ่มต้นด้วยการทำแผนการสอนและสื่อที่ต้องใช้สอนให้เสร็จเรียบร้อย เมื่อวันเปิดเรียนมาถึงในคาบแรกทุกอย่างดำเนินการไปได้ด้วยดี ถึงแม้จะติดขัดบ้างแต่ก็ไม่มีปัญหาอะไร แต่เมื่อระยะเวลาผ่านไปสักระยะแคร์เริ่มรู้สึกว่าการควบคุมชั้นเรียนให้อยู่ในสภาพพร้อมที่จะเรียนเริ่มเป็นสิ่งที่ยาก เริ่มมีนักเรียนที่เข้าชั้นเรียนสาย ขณะสอนนักเรียนคุยกันเสียงดังไม่สนใจที่เรียน เมื่อมอบหมายงานให้ทำมีนักเรียนไม่ส่งงานตามที่มอบหมายไป แคร์จึงนำปัญหาที่เกิดขึ้นไปปรึกษากับครูพี่เลี้ยง ครูพี่เลี้ยงจึงเสนอวิธีแก้ปัญหาแต่เมื่อนำไปใช้ก็ไม่ได้ผลตามต้องการ ครูพี่เลี้ยงจึงเสนอว่าจะสอนในคาบเรียนนั้นด้วยเพื่อมาช่วยคุมนักเรียนด้วยกัน แต่ผลที่ได้ก็ยังเหมือนเดิมคือนักเรียนคุยกันในห้องเรียนและไม่สนใจเรียน ซึ่งแตกต่างกับห้องของเพื่อนนิสิตที่ได้ครูพี่เลี้ยงค่อนข้างเข้มงวด นักเรียนสนใจและตั้งใจเรียนเป็นอย่างดีสาเหตุเพราะกลัวครูพี่เลี้ยงของเพื่อนที่เข้มงวด ในตอนนั้นเองแคร์จึงตระหนักได้ว่าทุกอย่างเมื่อมีด้านบวกก็ต้องมีด้านลบเสมอ ไม่มีอะไรที่ดีทุกอย่าง ในตอนแรกเธอรู้สึกดีใจที่ได้ครูพี่เลี้ยงที่ใจดี แต่เพราะความใจดีนี้เองทำให้นักเรียนไม่เกรงใจและทำให้ไม่สามารถควบคุมชั้นเรียนได้เลย ไม่ใช่เฉพาะคาบที่แคร์สอนเมื่อไปสังเกตการสอนคาบของครูพี่เลี้ยงนักเรียนก็จะแสดงพฤติกรรมไม่ต่างกัน แคร์แก้ปัญหาในห้องเรียนที่เจอไปทีละขั้นเริ่มจากพฤติกรรมเข้าห้องเรียนสายแคร์ก็จะตั้งกฎว่านักเรียนที่เข้าเรียนสายจะถูกลงโทษ เมื่อมีการตั้งกฎขึ้นมาพฤติกรรมของนักเรียนก็เริ่มดีขึ้น พฤติกรรมที่นักเรียนไม่ตั้งใจเรียนแคร์ก็เปลี่ยนรูปแบบการเรียนการสอนใหม่โดยใช้การทำงานกลุ่มและการเล่นเกมส์ที่เกี่ยวข้องกับเนื้อหามาดึงดูดความสนใขของนักเรียน เมื่อแก้ปัญหาไปทีละขั้นปัญหาเหล่านั้นก็เริ่มดีขึ้นเรื่อยๆ ชีวิตเปิดเทอมช่วงแรกการใช้ชีวิตอยู่ในกลุ่มสาระก็เป็นสิ่งที่แคร์รู้สึกดีมาก มีครูหลากหลายท่านมาพูดคุยแสดงความเป็นกันเองและคอยให้คำปรึกษาแคร์อยู่เสมอ   ไมตรีจิตที่ได้รับทำให้แคร์รู้สึกไว้ใจและแสดงความเป็นตัวเองออกไปอย่างไม่ปิดกั้น เมื่อมีการสอบถามความคิดเห็นอะไรแคร์ก็จะแสดงความเห็นออกไปอย่างที่ใจคิดเสมอ ระยะเวลาผ่านไปล่วงเลยจนผ่านไปแล้วหนึ่งเทอม สิ่งที่แคร์ทราบจากเพื่อนนิสิตฝึกสอนในวันนั้นทำให้แคร์ได้ประสบการณ์ในชีวิตเพิ่มขึ้นมาอีกอย่างหนึ่ง เพื่อนมาเตือนแคร์เรื่องการแสดงความคิดเห็นต่อครูในกลุ่มสาระเพราะเพื่อนได้ยินครูในกลุ่มสาระคนที่แคร์ค่อนข้างสนิทด้วยนินทาแคร์ให้กับครูอีกคนฟังว่าเป็นคนไม่รู้จักเกรงใจผู้อื่น ชอบเสนอความคิดเห็นทั้งที่เป็นแค่นิสิตฝึกสอน จากเหตุการณ์ในวันนั้นทำให้แคร์คิดได้ว่าการที่เราไว้ใจผู้อื่นมากเกินไปทำให้เราไม่ทันระวังตัว สังคมครูในกลุ่มสาระเป็นสังคมที่ไม่ได้มีขนาดใหญ่แต่ก็ไม่ได้มีขนาดเล็กพอที่จะรู้จักนิสัยใจคอของแต่ละคน เพราะครูแต่ละคนก็มาจากสังคมที่แตกต่างกัน เมื่อมาอยู่ร่วมกันย่อมมีคนที่คิดเหมือนและคิดต่าง เมื่อมีผู้หวังดีต่อเราก็ย่อมมีผู้ที่คิดร้ายต่อเราเช่นเดียวกัน หลังจากวันนั้นแคร์ก็เริ่มตีตัวออกห่างจากครูคนนั้นมากขึ้น เหตุการณ์นี้ทำให้แคร์ระมัดระวังและรู้จักกับคำว่าการใส่หน้ากากเพื่อปกป้องตัวเอง จากเดิมที่แคร์มักจะเสนอความคิดเห็นของตัวเองบ้างเมื่อโดนถาม แคร์ก็เปลี่ยนบทบาทจากผู้พูดมาเป็นผู้ฟังที่ดีและส่งยิ้มกลับไปให้เพียงเท่านั้น แคร์ยอมรับตามตรงว่าเหตุการณ์นี้ทำให้แคร์ไม่อยากไปโรงเรียนเลยเพราะรู้สึกว่าเหนื่อยใจกับเหตุการณ์ที่ได้เจอสังคมแห่งการใส่หน้ากาก ดังคำโบราณที่กล่าวว่าคับที่อยู่ได้คับใจอยู่ยาก แต่เพราะหน้าที่ที่ต้องรับผิดชอบ นักเรียนจึงเป็นกำลังใจสำคัญที่ทำให้แคร์อยากไปโรงเรียนและพร้อมที่จะสู้ต่อไป

นี่เป็นเพียงตัวอย่างประสบการณ์ที่เจ้าของบทความยกมานำเสนอให้ผู้ท่านทุกท่านได้ทราบ ประสบการณ์การฝึกสอนของแต่ละคนย่อมแตกต่างกันตามวันเวลา บุคคล โอกาสและสถานที่ที่ต่างกัน สำหรับเหตุการณ์ตัวอย่างข้างต้นเจ้าของบทความขอเสนอแนะแนวทางการแก้ปัญาที่พบเจอ ดังนี้

1.ปัญหานักเรียนเข้าเรียนสาย : เจ้าของบทความเสนอให้มีการตั้งกฎในห้องเรียนตั้งแต่ชั่วโมงแรกที่ได้พบนักเรียน เช่น ถ้านักเรียนเข้าเรียนสายจะถูกลงโทษด้วยการทำความสะอาดห้องเรียนหลังเรียนเสร็จ เป็นต้น

2.ปัญหาส่งงานช้ากว่ากำหนด : ควรแก้ด้วยตั้งกติกาการส่งงาน ถ้านักเรียนสามารถทำงานส่งได้ทันในเวลาที่กำหนดคะแนนจะอยู่ระหว่าง 7-10 คะแนน แต่ถ้าส่งช้ากว่ากำหนดจะได้คะแนนไม่เกิน 5คะแนนถึงแม้จะทำถูกหมดก็ตาม เป็นต้น

3.ปัญหานักเรียนไม่สนใจเรียน : ควรแก้ปัญหาโดยการใช้วิธีการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่หลากหลาย เช่น ใช้การทำงานเป็นกลุ่ม มีการตั้งกติกาการหักคะแนนเป็นกลุ่ม เพื่อให้นักเรียนดึงเพื่อนที่ไม่สนใจให้มาสนใจเรียน ใช้การแข่งขันแบบเกมส์ในการจัดการเรียนรู้ เป็นต้น

4.การวางตัวของนิสิตฝึกประสบการณ์ : เพราะต้องไปอยู่ในสถานที่และสังคมใหม่ๆไม่ใช่สิ่งที่เราคุ้นเคย ดังนั้นการมีสัมมาคาระวะจึงเป็นเรื่องสำคัญที่สุด นอกจากนั้นควรยิ้มแย้มแจ่มใสอยู่เสมอเพราะจะทำให้ดูเข้าถึงได้ง่าย น่าพูดคุยด้วย นิสิตฝึกประสบกาณ์ควรปฏิบัติตัวเป็นน้ำครึ่งแก้วที่พร้อมจะรับคำติชมและรับประสบการณ์ใหม่ๆที่เกิดขึ้นตลอดเวลา นอกจากนั้นต้องพร้อมที่จะแสดงศักยภาพออกมาเมื่อได้รับโอกาสและทำหน้าที่ตามที่ได้รับมอบหมายให้ดีที่สุด สิ่งที่ควรระลึกไว้คือเมื่อมีคนชอบก็ต้องมีคนไม่ชอบด้วยเช่นกัน ให้ระมัดระวังคำพูดและกิริยาท่าทางที่แสดงออกอยู่ตลอดเวลา อย่าไว้ใจใครง่ายๆ

          การออกฝึกประสบการณ์วิชาชีพก็เหมือนกับเส้นทางสุดท้ายก่อนจะถึงเส้นชัย ระหว่างทางย่อมพบเจอกับปัญหาและอุปสรรคเป็นธรรมดา แต่ปัญหาหรืออุปสรรคที่เจอจะมากจะน้อยก็แล้วแต่บุคคล บางคนเส้นทางก่อนถึงเส้นชัยอาจจะสวยงาม เดินทางได้สะดวกเหมือนถนนราดยางที่มีดอกไม้ขึ้นริมทางให้ชื่นชมความสวยงาม บางคนเส้นทางที่ต้องผ่านอาจจะเป็นทางลูกรังมีหลุมมีบ่อบ้างแต่ก็ยังมีทางไว้ให้เดิน หรือบางคนอาจต้องเดินในเส้นทางที่ไม่มีทางนี้มาก่อนและต้องเป็นผู้บุกเบิกสร้างเส้นทางใหม่เอง ระดับความยากที่ต่างกันก็จะได้ประสบการณ์ที่แตกต่างกันเช่นกัน สิ่งที่สำคัญที่สุดก็คือใจ เราทุกคนท้อได้แต่อย่าถอย เมื่อเจอกับอุปสรรคถ้าท้อก็พยายามใช้เวลาให้น้อยที่สุดในการเรียกกำลังใจกลับมาเพื่อสู้ใหม่ ถ้าใจสู้ผู้เขียนเชื่อว่าเราจะสามารถผ่านเรื่องราวทั้งร้ายและดีได้เสมอ สุดท้ายนี้ผู้เขียนขอเป็นกำลังใจให้กับผู้ที่กำลังฝึกประสบการณ์หรือผู้ที่กำลังจะออกฝึกประสบการณ์ทุกท่านที่ได้อ่านบทความนี้ ให้สามารถแก้ปัญหาที่เจอไปได้ด้วยดี และขอให้การเดินทางโค้งสุดท้ายก่อนถึงเป้าหมายของทุกท่านในครั้งนี้ประสบความสำเร็จดังที่หวัง